Informacje ogólne, sposób działania

Przemoc w rodzinie może pojawić się w życiu każdej osoby, bez względu na jej wiek, płeć, poziom wykształcenia, pochodzenie czy status materialny. Żadna jednak osoba, która jej doświadcza nie jest skazana na jej doznawanie. Przed doznawaniem przemocy ze strony bliskich osób można się bronić – trzeba jednak przerwać milczenie i zwrócić się po pomoc do specjalistów.

Zespół interdyscyplinarny ds. Przeciwdziałania Przemocy 

Zespół Interdyscyplinarny to grupa specjalistów podejmująca się współpracy celem udzielenia pomocy osobom lub całym rodzinom znajdującym się w kryzysie i dotkniętym problemem przemocy. Działania te skierowane są na rozwiązanie konkretnego problemu. Celem głównym zespołu interdyscyplinarnego jest efektywna współpraca instytucji i organizacji na rzecz zapobiegania i zwalczania przemocy w rodzinie, poprzez:

1. diagnozowanie problemu przemocy domowej na poziomie lokalnym,
2. podejmowanie działań w środowisku zagrożonym przemocą domową mających na celu przeciwdziałanie temu zjawisku,
3. inicjowanie interwencji w środowisku dotkniętym przemocą domową,
4. rozpowszechnianie informacji o instytucjach, osobach i możliwościach udzielenia pomocy w środowisku lokalnym,
5. inicjowanie działań w stosunku do osób stosujących przemoc domową
6. monitorowanie procedury Niebieskie Karty, powoływanie grup diagnostyczno-pomocowych,
7. kierowanie osób stosujących przemoc domową do uczestnictwa w programach korekcyjno-edukacyjnych/ programach psychologiczno-terapeutycznych dla osób stosujących przemoc domową.  

Czym jest przemoc ?

Przemoc domowa – należy przez to rozumieć jednorazowe albo powtarzające się umyślne działanie lub zaniechanie, wykorzystujące przewagę fizyczną, psychiczną lub ekonomiczną, naruszające prawa lub dobra osobiste osoby doznającej przemocy domowej, w szczególności:

a) narażające tę osobę na niebezpieczeństwo utraty życia, zdrowia lub mienia,

b) naruszające jej godność, nietykalność cielesną lub wolność, w tym seksualną,

c) powodujące szkody na jej zdrowiu fizycznym lub psychicznym, wywołujące u tej osoby cierpienie lub krzywdę,

d) ograniczające lub pozbawiające tę osobę dostępu do środków finansowych lub możliwości podjęcia pracy lub uzyskania samodzielności finansowej,

e) istotnie naruszające prywatność tej osoby lub wzbudzające u niej poczucie zagrożenia, poniżenia lub udręczenia, w tym podejmowane za pomocą środków komunikacji elektronicznej. 

Przemoc może dotyczyć zarówno osób dorosłych, jak i dzieci, które są wobec niej bezbronne. Może dotykać kobiet i mężczyzn w różnym wieku, osób zdrowych i chorych o różnym statusie społecznym i ekonomicznym.

Przemoc jest zjawiskiem egalitarnym – może zdarzyć się w życiu każdego człowieka.

Najczęstsze formy przemocy domowej:

• Przemoc fizyczna: bicie, szarpanie, kopanie, duszenie, popychanie, obezwładnianie i inne. 
• Przemoc psychiczna: izolowanie, wyzywanie, ośmieszanie, grożenie, krytykowanie, poniżanie i inne.
• Przemoc seksualna: zmuszanie do obcowania płciowego, innych czynności seksualnych i inne. 
• Przemoc ekonomiczna: niełożenie na utrzymanie osób, wobec których istnieje taki obowiązek, niezaspokajanie potrzeb materialnych, niszczenie rzeczy osobistych, demolowanie mieszkania, wynoszenie sprzętów domowych i ich sprzedawanie i inne. 
• Przemoc za pomocą środków komunikacji elektronicznej: wyzywanie, straszenie, poniżanie osoby w Internecie lub przy użyciu telefonu, robienie jej zdjęcia lub rejestrowanie filmów bez jej zgody, publikowanie w Internecie lub rozsyłanie telefonem zdjęć, filmów lub tekstów, które ją obrażają lub ośmieszają i inne.
• Inny rodzaj zachowań: zaniedbanie, niezaspokojenie podstawowych potrzeb biologicznych, psychicznych i innych, niszczenie rzeczy osobistych, demolowanie mieszkania, wynoszenie sprzętów domowych i ich sprzedawanie, pozostawianie bez opieki osoby, która z powodu choroby, niepełnosprawności lub wieku nie może samodzielnie zaspokoić swoich potrzeb, zmuszanie do picia alkoholu, zmuszanie do zażywania środków odurzających, substancji psychotropowych lub leków i inne.

KRYTERIA PRZEMOCY DOMOWEJ

Intencjonalność – działania osoby stosującej przemoc domową nie są przypadkowe. Intencjonalność nie musi oznaczać celowego oznaczać celowego krzywdzenia bliskich i zadawania im bólu. Osoba stosująca przemoc dąży do uzyskania pełnej kontroli i władzy nad osobą doznającą przemocy, do jej bezwzględnego posłuszeństwa. Jest przekonana, że wie co jest dobre dla pozostałych członków rodziny, a w związku z tym posiada wyłączne prawo podejmować decyzje, ustalać zasady życia w rodzinie – pozostali muszą się podporządkować.

Dysproporcja siły – nie chodzi tu jedynie o różnicę sił fizycznych, ale także przewagę związaną z pozycją społeczną, odpornością psychiczną, statusem materialnym itp. W związku opartym na przemocy jeden z partnerów czuje się silniejszy, a drugi – słabszy. W wyniku kolejnych aktów przemocy różnica sił coraz bardziej się pogłębia, osoba doznająca przemocy staje się coraz bardziej bezradna, a osoba stosująca przemoc – coraz bardziej silna i bezkarna.

Naruszanie godności i praw – osoba stosująca przemoc domową narusza godność osoby doznającej przemocy, poniża ją, ośmiesza, pozbawia wszelkich praw (np. do kontaktów z rodziną, godziwych warunków życia, itp.)

Powodowanie cierpienia i szkód – osoby doznające przemocy doznają zarówno szkód fizycznych jak i psychicznych. W wyniku wieloletniej przemocy domowej mogą dojść do przekonania, że zasługują na takie traktowanie.

Zespół Interdyscyplinarny do pracy z rodziną dotkniętą / zagrożoną przemocą powołuje grupę diagnostyczno  - pomocową. 

Do zadań grup diagnostyczno-pomocowej należy w szczególności:

• dokonanie, na podstawie procedury "Niebieskie Karty", oceny sytuacji domowej osób doznających przemocy domowej oraz osób stosujących przemoc domową;
• realizacja procedury "Niebieskie Karty" w przypadku potwierdzenia podejrzenia wystąpienia przemocy domowej, zwłaszcza w sytuacji wystąpienia ryzyka zagrożenia życia lub zdrowia;
• zawiadomienie osoby podejrzanej o stosowanie przemocy domowej o wszczęciu procedury "Niebieskie Karty" pod jej nieobecność;
• realizacja działań w stosunku do osób doznających przemocy domowej oraz osób stosujących przemoc domową;

Niezależnie od prowadzonej procedury Niebieskie Karty jeżeli czujesz się zagrożona/y lub istnieje zagrożenie zdrowia i bezpieczeństwa wzywaj policję.

Linki do pobrania:

• Ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy domowej (Dz.U. z 2021 r. poz. 1249 z późn. zm. oraz z 2023 r. poz. 289 i 535)
  https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20051801493/U/D20051493Lj.pdf
• „Zaświadczenie lekarskie o przyczynach i rodzaju uszkodzeń ciała związanych z użyciem przemocy domowej” (bezpłatne zaświadczenie lekarskie).
  Wzór zaświadczenia został określony w rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia 29 sierpnia 2023 r. w sprawie wzoru zaświadczenia lekarskiego o przyczynach i rodzaju uszkodzeń ciała związanych z użyciem przemocy domowej Obowiązkiem lekarza jest opisanie obrażeń wynikających ze stosowania przemocy domowej, które posiada osoba zgłaszająca się na konsultację lekarską. Zaświadczenie lekarskie jest bezpłatne. Zaświadczenie może zostać wydane przez lekarzy dowolnej specjalizacji. Można je uzyskać od lekarza pierwszego kontaktu, lekarza specjalisty jak również podczas pobytu w szpitalnym oddziale ratunkowym. Zaświadczenie lekarskie dla osób doznających przemocy domowej ma często kluczowe znaczenie, gdyż na jego podstawie organy ścigania mają obowiązek dopuścić dowód z opinii biegłego lekarza sądowego. Zaświadczenie wydawane jest zgodnie z obowiązującym wzorem wynikającym z w/w rozporządzenia.
  https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20230001827/O/D20231827.pdf
• Punkty pomocy i jednostki poradnictwa w powiecie wołomińskim (w tym pomoc prawna)
  https://samorzad.gov.pl/web/powiat-wolominski/jednostki-i-punkty-w-powiecie-wolominskim