Asystent rodziny to osoba przez pewien czas wspierająca rodzinę, aby w przyszłości samodzielnie potrafiła pokonywać trudności życiowe, zwłaszcza dotyczące opieki i wychowania dzieci.
Termin asystent został wyprowadzony od słowa „asysta”, które jest określeniem na osobę towarzyszącą komuś, współobecną, pomagającą, będącą „w pogotowiu”. Asystent rodziny towarzyszy rodzicom we wprowadzeniu zmian w swoim myśleniu, zachowaniu oraz otoczeniu, koniecznych do tego, aby środowisko rodzinne sprzyjało bezpieczeństwu i prawidłowemu rozwojowi dzieci. Aby zostać objętym wsparciem asystenta rodziny, należy zgłosić taką potrzebę w naszym Ośrodku. Może to zrobić zainteresowana rodzina, pedagog, kurator, sąsiad lub inna osoba, która zauważy taką konieczność. Może się też zdarzyć, że rodzina zostanie zobowiązana przez sąd do współpracy z asystentem rodziny. W tych wyjątkowych sytuacjach nie mamy do czynienia już z dobrowolnością, lecz ingerencją sądu w wykonywanie władzy rodzicielskiej i zobowiązanie rodziców do określonego działania. Po zgłoszeniu zapotrzebowania na asystenta zostanie przeprowadzony wywiad środowiskowy w miejscu zamieszkania rodziny, która ma zostać objęta wsparciem. Asystent rozpocznie działania, jeżeli rodzinny wywiad środowiskowy potwierdzi występowanie trudności, kierownik ośrodka pomocy społecznej przekazuje kwestionariusz wywiadu i powołuje asystenta do pracy z rodziną.
Głównym celem asystenta rodziny jest:
- zwiększenie kompetencji opiekuńczo – wychowawczych poprzez wspieranie rodziców w prawidłowym wypełnianiu przez nich ról rodzicielskich,
- nabycie bądź poprawa umiejętności w prowadzeniu gospodarstwa domowego,
- radzenia z sytuacjami dnia codziennego rodziców lub opiekunów dzieci,
- poprawa funkcjonowania rodziny przeżywającej trudności, będącej w kryzysie życiowym,
- osiągniecie przez rodzinę podstawowego poziomu stabilności życiowej
i odpowiedzialności za własne życie oraz bezpieczeństwo dzieci, które w tej rodzinie wychowują się.
Zadania asystenta rodziny określa art. 15 ust.1 ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (Dz.U z 2023, poz. 1426) i należy do nich:
- opracowanie i realizacja planu pracy z rodziną we współpracy z członkami rodziny i w konsultacji z pracownikiem socjalnym,
- opracowanie, we współpracy z członkami rodziny i koordynatorem rodzinnej pieczy zastępczej, planu pracy z rodziną, który jest skoordynowany z planem pomocy dziecku umieszczonemu w pieczy zastępczej,
- udzielanie pomocy rodzinom w poprawie ich sytuacji życiowej, w tym w zdobywaniu umiejętności prawidłowego prowadzenia gospodarstwa domowego,
- udzielanie pomocy rodzinom w rozwiązywaniu problemów socjalnych,
- udzielanie pomocy rodzinom w rozwiązywaniu problemów psychologicznych;
- udzielanie pomocy rodzinom w rozwiązywaniu problemów wychowawczych z dziećmi,
- wspieranie aktywności społecznej rodzin,
- motywowanie członków rodzin do podnoszenia kwalifikacji zawodowych,
- udzielanie pomocy w poszukiwaniu, podejmowaniu i utrzymywaniu pracy zarobkowej,
- motywowanie do udziału w zajęciach grupowych dla rodziców, mających na celu kształtowanie prawidłowych wzorców rodzicielskich i umiejętności psychospołecznych,
- udzielanie wsparcia dzieciom, w szczególności poprzez udział w zajęciach psychoedukacyjnych,
- podejmowanie działań interwencyjnych i zaradczych w sytuacji zagrożenia bezpieczeństwa dzieci i rodzin;
- prowadzenie indywidualnych konsultacji wychowawczych dla rodziców i dzieci,
- realizacja zadań określonych w ustawie z dnia 4 listopada 2016 r. o wsparciu kobiet w ciąży i rodzin „Za życiem” (Dz. U. z 2020 r. poz. 1329);
- prowadzenie dokumentacji dotyczącej pracy z rodziną;
- dokonywanie okresowej oceny sytuacji rodziny, nie rzadziej niż co pół roku,
- monitorowanie funkcjonowania rodziny po zakończeniu pracy z rodziną;
- sporządzanie, na wniosek sądu, opinii o rodzinie i jej członkach
- współpraca z jednostkami administracji rządowej i samorządowej, właściwymi organizacjami pozarządowymi oraz innymi podmiotami i osobami specjalizującymi się w działaniach na rzecz dziecka i rodziny;
- współpraca z zespołem interdyscyplinarnym lub grupą roboczą, o których mowa w art. 9a ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie (Dz. U. z 2021 r. poz. 1249), lub innymi podmiotami, których pomoc przy wykonywaniu zadań uzna za niezbędną.
Podstawowe zasady pracy asystenta rodziny z rodziną:
- pracuje z rodzinami z poszanowaniem ich godności oraz prawa do samostanowienia.
- w pracy z rodziną kieruje się zasadę akceptacji i obiektywizmu,
- ma podejście indywidualne,
- uwzględnia zasadę współodpowiedzialności, poufności, oraz możliwości samorozwojowych.
